ધન કોને પસંદ નથી અને કોણ ધનવાન બનવા માંગતું નથી. વ્યક્તિની પાસે જેટલા પૈસા છે, તેટલી જ તેની ધનની તૃષ્ણા છે. ટેસ્લા કંપનીના માલિક એલન મસ્ક અને એમેઝોનના માલિક જેફ બેઝોસ વિશ્વના સૌથી અમીર વ્યક્તિ બનવા માટે સ્પર્ધા કરી રહ્યા છે. જ્યારે જેફ આગળ હતો, એલોન મસ્ક હવે આગળ છે. પરંતુ શું આ લોકો ખરેખર સૌથી અમીર વ્યક્તિ બન્યા પછી પણ સૌથી અમીર હશે? જો ઈતિહાસ ઉપર નજર કરવામાં આવે અને જોવામાં આવે તો હાલમાં તે દુનિયાનો સૌથી ધનિક વ્યક્તિ ન કહી શકાય.
કોઈ મૂસાની સંપત્તિનો અંદાજ લગાવી શક્યું નહીં
હા, તેમની સંપત્તિ હોવા છતાં, ઇતિહાસમાં એક એવું નામ નોંધાયેલું છે જે આ બંને કરતાં વધુ સંપત્તિના માલિક હતા. તે વ્યક્તિની સંપત્તિ એટલી બધી હતી કે આજ સુધી તેની પાસે કેટલી સંપત્તિ છે તેનો કોઈ અંદાજો લગાવી શક્યું નથી. આ અસંખ્ય સંપત્તિ એ વ્યક્તિ ઈતિહાસમાં સૌથી ધનિક હોવાનો પુરાવો છે.
પશ્ચિમ આફ્રિકાના રાજા મનસા મુસાનું નામ ઇતિહાસના પાના પર વિશ્વના સૌથી ધનિક વ્યક્તિ તરીકે નોંધાયેલું છે. જેમણે 14મી સદીમાં અહીં શાસન કર્યું હતું. 1280 માં જન્મેલા મનસા મુસાના મોટા ભાઈ મનસા અબુ બકર, 1312 સુધી શાસન કર્યું. આ પછી, જ્યારે તે લાંબા પ્રવાસ પર ગયો, ત્યારે મનસા મૂસાએ સિંહાસન સંભાળ્યું.
મનસા મુસાની સંપત્તિનું વર્ણન કરતાં, મની મેગેઝિને લખ્યું છે કે ‘કોઈ પણ ધારી શકે તેના કરતાં વધુ અમીર’. મનસા મુસા વિશે એવું પણ કહેવાય છે કે તે ટિમ્બક્ટુનો રાજા હતો. મૂસા આટલા અમીર હતા તેનું એક કારણ એ છે કે જ્યારે તે રાજા બન્યો ત્યારે આખી દુનિયામાં સોનાની માંગ ચરમસીમાએ હતી અને દુનિયાનું અડધું સોનું મુસા પાસે હતું. તે પછી તે માલીની સલ્તનત પર શાસન કરી રહ્યો હતો જ્યાં સોનાનો મોટો ભંડાર હતો.
મનસા મુસાનું સાચું નામ મુસા કીતા પ્રથમ હતું. મનસાને સમ્રાટ કહેવામાં આવતા હતા, તેથી સિંહાસન પર બેઠા પછી તેને મનસા કહેવામાં આવે છે. બીબીસીના અહેવાલ મુજબ, મુસાની સલ્તનતનો અંદાજ લગાવવો પણ અશક્ય હતો. આજના મોરિટાનિયા, સેનેગલ, ધ ગેમ્બિયા, ગિની, બુર્કિના ફાસો, માલી, નાઇજર, ચાડ અને નાઇજીરિયા બધા મૂસાની સલ્તનતનો ભાગ હતા.
મૂસાની સંપત્તિ અને તેના દયાળુ હૃદયને લીધે, સમગ્ર દેશની અર્થવ્યવસ્થા બરબાદ થઈ ગઈ હતી. એક અંદાજ મુજબ તેમની સંપત્તિ 400 બિલિયન ડોલરથી વધુ હતી. પરંતુ આ માત્ર એક અંદાજ છે, ઘણા ઈતિહાસકારોના મતે મુસાની સંપત્તિ આના કરતા ઘણી વધારે હતી.
60,000 લોકો અને 135 મણ સોનું લઈને નીકળ્યા હતા મક્કાની યાત્રાએ
મૂસાની સંપત્તિ સંબંધિત એક કિસ્સો ખૂબ પ્રખ્યાત છે. 1324 માં તે મક્કાની મુલાકાત લેવા નીકળ્યો. આ પ્રવાસમાં મનસા મુસાએ સાડા છ હજાર કિલોમીટરનું અંતર કાપ્યું હતું. મુસાનો કાફલો જ્યાંથી પસાર થયો ત્યાંના લોકો તેને જોઈને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. એવું કહેવાય છે કે તેમના કાફલામાં 60 હજાર લોકો હતા, જેમાંથી 12 હજાર ફક્ત મૂસાના અંગત અનુયાયીઓ હતા. 500 લોકો રેશમી વસ્ત્રો પહેરેલા અને સોનાની લગડીઓ લઈને મૂસાના ઘોડાની આગળ ચાલી રહ્યા હતા. આ સાથે આ કાફલામાં 80 ઊંટોનો સમૂહ હતો, જેના પર 136 કિલો સોનું લદાયેલું હતું.
ઈજિપ્તની અર્થવ્યવસ્થા તેની ઉદારતાથી બરબાદ થઈ ગઈ
મૂસાના આ સોનાએ સમગ્ર ઇજિપ્તને ગરીબીની સ્થિતિમાં લાવી દીધું. ઈજિપ્તની રાજધાની કૈરોમાંથી પસાર થતી વખતે તેણે પોતાની ઉદારતા બતાવીને અહીંના ગરીબોને એટલું સોનું દાનમાં આપ્યું કે આખા દેશમાં સોનાના ભાવ ગગડી ગયા અને અર્થવ્યવસ્થા પડી ભાંગી. જે બાદ આ દેશમાં અચાનક મોંઘવારી વધી ગઈ. 57 વર્ષની ઉંમરે મૂસાએ આ દુનિયાને અલવિદા કહી દીધું. આ પછી તેના પુત્રએ ગાદી સંભાળી પણ તે આ સામ્રાજ્ય ચલાવી શક્યો નહીં. જે પછી મુસાની સલ્તનત સમય જતાં નાના-નાના ટુકડાઓમાં વહેંચાઈ ગઈ.